Każdego dnia odwiedzają je tysiące osób – turyści, mieszkańcy, studenci, osoby udające się do pracy. Stare Miasto przyciąga swoim urokiem i atrakcjami, choć w rzeczywistości nie jest przestrzenią jednorodną, potrafi zaintrygować licznymi zakamarkami i rzadko uczęszczanymi uliczkami. W czasie trzech grudniowych dni odkrywaliśmy różne oblicza najstarszej części Lublina. Zobacz wyniki działań naszego miejskiego laboratorium i wczuj się w Puls Starego Miasta.
Lublin:Puls Starego Miasta
Medialab Katowice w Lublinie
Co wiemy o Starym Mieście?
Pracę warsztatową rozpoczęliśmy od ćwiczenia polegającego na tworzeniu mentalnych map miasta. Porównaliśmy administracyjne granice Starego Miasta z tym, jak sami je sobie wyobrażamy, wykonując odręczne szkice. Ze zdziwieniem odkryliśmy, że nasze rysunki ograniczały się zaledwie do jednego traktu rozciągającego się pomiędzy bramami Krakowską i Grodzką.
Następnie udaliśmy się do punktu informacji miejskiej, by porównać nasze mapy mentalne z oficjalnymi materiałami promocyjnymi Lublina. Również one ukazywały pewną prawidłowość – polecane atrakcje Starego Miasta znajdowały się wyłącznie w okolicy rynku oraz po prawej stronie ulicy Grodzkiej.
Obiekty w granicach murów miejskich ujęte w oficjalnych materiałach promocyjnych. Kliknij budynek, by zobaczyć opis.
Gdzie leży Stare Miasto?
Nasze wątpliwości wzbudziła niejednoznaczna definicja Starego Miasta, różne źródła wskazywały odmienne granice. Czym innym jest ono dla geodetów miejskich, historyków architektury czy twórców społecznościowych map internetowych. Ostatecznie na potrzeby naszego projektu badawczego wybraliśmy obszar pokrywający się z granicami średniowiecznego miasta.
Różne definicje obszaru Starego Miasta
Burza mózgów |
Po przeprowadzeniu burzy mózgów postawiliśmy hipotezę. Zadaliśmy sobie pytanie, dlaczego zachodnia część Starego Miasta nie istnieje w naszej świadomości oraz oficjalnych materiałach promocyjnych Lublina.
Określiliśmy czynniki pomocne w badaniu:
- Kto przebywa na Starym Mieście? Ile czasu i w jakim celu?
- Jak poruszają się piesi?
- Jakie są sposoby dostępu i ewentualne bariery w przemieszczaniu się?
- Jakie funkcje pełnią poszczególne obiekty?
- Czym różnią się zdefiniowane części Starego Miasta?
- Jaki jest kontekst społeczny i historyczny?
Następnie skupiliśmy się na doborze metod badawczych, w szczególności sposobach pozyskiwania danych. Przyjęliśmy założenie, że jeśli nie posiadamy odpowiednich danych, powinniśmy je zdobyć samodzielnie, prowadząc własny research w przestrzeni miasta. Zdecydowaliśmy się na połączenie tradycyjnych i alternatywnych środków: badania kordonowe, ankiety i wywiady, dokumentację fotograficzną, mapowanie przestrzeni, analizy urbanistyczne oraz mierzenie parametrów otoczenia za pomocą sensorów i platformy Arduino.
Badania ruchu pieszego |
Badania kordonowe
Rozpoczęliśmy pracę od przeprowadzenia badań kordonowych we wszystkich siedmiu bramach i ulicach prowadzących do Starego Miasta. Mając w zespole kilkanaście osób, mogliśmy szybko i sprawnie pozyskać interesujące nas dane. Potwierdziły one, że ruch pieszych odbywa się wzdłuż osi wyznaczanej dwoma głównymi bramami: Krakowską i Grodzką. Liczba osób w części północno-zachodniej była znikoma w porównaniu z położonym po przeciwnej stronie fragmentem miasta. Warto zwrócić uwagę na to, że ulice Olejna i Noworybna są dostępne dla samochodów, z kolei wejście od strony Zaułka Hartwigów wymaga pokonania sporej liczby schodów.
Ruch pieszych w bramach Starego Miasta Kliknij „południe” lub „wieczór”, by zmienić zakres czasowy.
Badania ankietowe
Nasze badania ankietowe pokazują wyraźnie, że północno-zachodnia część Starego Miasta jest uczęszczana przede wszystkim przez mieszkających tam ludzi i inne osoby z Lublina. Druga część, obejmująca okolice rynku i ulicy Grodzkiej, jest dużo bardziej zróżnicowana i pełni różne funkcje: dużo więcej tutaj turystów, również tych spoza miasta, a także osób załatwiających różne sprawy, szukających rozrywki lub po prostu przechodzących przez Stare Miasto w drodze do zupełnie innego miejsca.
Cel wizyty na Starym Mieście
Cel wizyty w obu obszarach Starego Miasta
Dominujący cel wizyty w obu obszarach Starego Miasta
Lublinianie na Starym Mieście
Procentowy udział mieszkańców Lublina wśród przechodniów w obu obszarach
Mieszkańcy Starego Miasta
Procentowy udział mieszkańców Starego Miasta wśród przechodniów w obu obszarach
Lokalizacje w Lublinie
Więźba ruchu – punkty, z których przychodzą lub przyjeżdżają odwiedzający Stare Miasto
Badania jasności, wilgotności i temperatury |
W trakcie warsztatów poznaliśmy podstawy programowania platformy Arduino i wykorzystania jej do pozyskania danych z prostych czujników, takich jak termometr, higrometr oraz fotorezystor do pomiaru natężenia światła. Po przygotowaniu prototypów urządzeń pomiarowych dwa zespoły wyruszyły, by badać Stare Miasto. Za pomocą urządzeń elektronicznych badaliśmy temperaturę, wilgotność i jasność w poszczególnych uliczkach. Sprzężone z urządzeniami smartfony rejestrowały dane GPS, wykorzystane później do kojarzenia pomiarów ze współrzędnymi geograficznymi. Jedna z drużyn spacerowała uliczkami zachodniej części Starego Miasta, druga mierzyła wartości po jego wschodniej stronie. Poniżej na planie miasta przedstawiono ścieżki przejścia obu grup. Wartości uzyskane z pomiarów zaprezentowano na wykresach czasowych.
Wyniki spacerów z czujnikami. Kliknij „Temperatura”, „Wilgotność” lub „Natężenie światła”, by wybrać rodzaj pomiaru.
Śledząc zmiany względnego natężenia światła, możemy zaobserwować wyraźnie momenty, w których drużyny przechodziły przez bramy i wąskie przejścia. W tych miejscach występowały również niewielkie różnice w wilgotności. Są one widoczne na wykresie z pewnym opóźnieniem, wynikającym z bezwładności czujnika, który potrzebuje czasu na adaptację do nowych warunków.
Ciągły spadek temperatury i liniowy wzrost wilgotności wynika ze… złośliwości aury, która w chwili rozpoczęcia pomiarów zgotowała nam deszcz i ochłodzenie.
W wąskich uliczkach, osłoniętych wysokimi murami, spodziewalibyśmy się znacząco niższych pomiarów natężenia światła, niemniej zebrane dane nie są aż tak jednoznaczne. Wynika to z pewnością z niedoskonałości prototypowych urządzeń, które musieliśmy osłaniać od deszczu, ograniczając jednocześnie dostęp światła. Ponadto badanie wykonane na środku ulicy daje nieco inne rezultaty, niż spacer wzdłuż ściany budynku. Natężenie światła jest także zależne od położenia słońca, a zatem od pory dnia i roku oraz zachmurzenia.
Badanie miasta przy pomocy czujników pozwala uzyskać obiektywne dane, bez zniekształceń wynikających z uprzedzeń czy stereotypów. Warto jednak pamiętać, że konieczne jest zebranie dużej ilości danych. Przeprowadzony przez nas jednorazowy pomiar był próbą prezentacji metody badań i trudno na jego podstawie przeprowadzić pogłębioną analizę, np. wilgotności różnych części Starego Miasta.
Odkrywanie części zachodniej |
Znając wyniki przeprowadzonych badań, postanowiliśmy zmapować interesujące punkty w zachodniej części Starego Miasta, by przekonać się, jaki jest jej potencjał. Zwracaliśmy uwagę na funkcję poszczególnych obiektów, staraliśmy się sprawdzić, czy istnieje tam handel i atrakcje turystyczne, które przyciągnęłyby gości. Być może ta część miasta stanie się ciekawą alternatywą dla tych osób, które chcą uniknąć zgiełku ulicy Grodzkiej?
Obiekty w części północno-zachodniej, które zwróciły naszą uwagę. Kliknij budynek, by zobaczyć opis.
Podsumowanie |
Nasze trzydniowe badania pokazały, że puls Starego Miasta jest odrobinę nierówny. Jest ono podzielone na dwie części: Wschodnią, bardziej zadbaną i żywą, uczęszczaną przez turystów, oraz Zachodnią, mniej oczywistą i przeznaczoną w większym stopniu dla mieszkańców. Ten nieco zapomniany fragment miasta ma duży potencjał, który wciąż pozostaje nieodkryty.